Celem projektu jest wypracowanie optymalnej metodyki chowu narybku szczupaka w układach zamkniętych RAS z dostosowaniem do wody słonej, co umożliwi zwiększenie efektywności zarybień tym gatunkiem przybrzeżnych wód morskich. Kolejnym celem jest zweryfikowanie możliwości odbudowy na obszarze Zatoki Puckiej populacji „słonawowodnej” szczupaka – populacji rozradzającej się w wodzie słonej, a więc niewymagającej dostępu do tarlisk zlokalizowanych w rzekach i na rozlewiskach słodkowodnych.
Zatoka Pucka jest obszarem nie tylko niezwykle atrakcyjnym przyrodniczo i turystycznie, ale również ważnym ze względu na prowadzoną tu działalność rybacką. Niestety zachodzące w ostatnich latach zmiany w stanie i strukturze zasobów ryb na tym obszarze powodują, że sytuacja tutejszej społeczności rybackiej pogarsza się z każdym rokiem. Konieczne wydaje się podjęcie kroków mających na celu poprawę tej sytuacji. W ramach projektu PIKE zamierzamy skupić się na odbudowie w Zatoce Puckiej populacji szczupaka. Gatunku niezwykle ważnego przyrodniczo i cennego gospodarczo, który dzięki możliwości osiągania znacznych rozmiarów, stanowi bowiem spektakularną rybę łowną, atrakcyjną zarówno jako obiekt połowów komercyjnych, jak i wędkarskich.
Szczupak był niegdyś kluczowym drapieżnym przedstawicielem ichtiofauny Zatoki Puckiej, zwłaszcza wewnętrznej jej części, czemu sprzyjała dostępność tarlisk na zalewanych łąkach, w pobliżu ujść rzek. Niestety, degradacja łąk podwodnych, melioracje łąk na lądzie w dolnym biegu rzek Płutnicy i Redy, a także budowa przepompowni na wspomnianych rzekach, zakończyły ten korzystny dla tego gatunku okres. Odcięte tym samym zostały naturalne tarliska szczupaka w Zatoce Puckiej.
Obecnie, praktycznie jedynym źródłem uzupełnienia populacji szczupaka w Zatoce Puckiej, są zarybienia. Sytuacja ta może ulec zmianie, jeśli podjęte zostaną działania mające na celu odtworzenie tarlisk (tzw. „pike factories”). Zanim to jednak nastąpi, kluczowym zagadnieniem pozostaje efektywność i skuteczność aktualnych, i mogących mieć miejsce w przyszłości, zarybień.
Z wstępnych prac przeprowadzonych w MIR-PIB wynika, że na skutek szoku osmotycznego wykorzystane do zarybień larwy i narybek wyhodowane w wodzie słodkiej mogą podlegać, po wpuszczeniu do wód słonawych, większej śmiertelności, co może znacząco obniżać skuteczność zarybień. Sposobem na zwiększenie efektywności zarybień może być w tym kontekście stopniowe dostosowanie materiału zarybieniowego do wód słonawych już na etapie podchowu.
W Bałtyku obok populacji słodkowodnych (żyjących w morzu, ale rozradzających się w wodzie słodkiej) występują również (np. u wybrzeży Danii, Niemiec, Szwecji, Wysp Alandzkich) populacje słonawowodne – nie tylko żyjące, ale również rozradzające się w morzu. Istnieje hipoteza, zgodnie z którą szczupak, który występował jeszcze w latach 70-tych XX wieku w wodach Zatoki Puckiej, mógł w jakiejś części przynależeć do opisanej powyżej populacji słonawowodnej, mogącej się skutecznie wycierać w wodzie słonej. Świadczy o tym pośrednio mapa tarlisk Zatoki Puckiej wykonana przez inspektorów rybackich w latach 70. Na obszarze zatoki mogły więc istnieć dwie populacje szczupaków – zarówno ta trąca się na zalewanych łąkach przy ujściu rzek Płutnicy i Redy oraz mniej liczna, która była w stanie z sukcesem rozradzać się w wodach zasolonych. Nawet jeśli hipoteza o występowaniu niegdyś w wodach Zatoki Puckiej populacji słonawowodnej jest trudna do zweryfikowania, samą perspektywę wprowadzenia do wód zatoki populacji szczupaka rozradzającego się w sposób naturalny w wodach zasolonych, należy uznać za wartą uwagi, gdyż daje szansę na odtworzenie zasobów szczupaka na tych wodach, uniezależniając występowania tego gatunku w wodach zatoki od dostępu do rzek.
Przedmiotem projektu są działania realizowane w ramach następujących zadań:
- Uruchomienie w MIR-PIB laboratorium hodowlano-eksperymentalnego oraz doposażenie układów hodowlanych w IRS.
- Wypracowanie metodyki optymalizacji podchowu narybku szczupaka do celów zarybieniowych w wodach morskich.
- Przeprowadzenie symulacji zarybień w warunkach laboratoryjnych w celu wstępnej weryfikacji skuteczności podchowu z dostosowaniem do wód słonawych.
- Pilotażowy podchów do celów zarybieniowych narybku szczupaka populacji słonawowodnej (ikra z Danii), rozradzającej się w wodzie słonej.
- Wykonanie zarybień, a następnie odbiór złowionych przez rybaków szczupaków w celu analizy skuteczności zarybień – porównanie przeżywalności i tempa wzrostu poszczególnych grup narybku w oparciu o informacje zakodowane podczas znakowania, w odniesieniu do ryb spoza zarybień.
- Wykonanie elektropołowów na rzekach Reda i Płutnica w celu określenia aktualnego stanu występującej tam populacji szczupaka.
- Analiza zróżnicowania genetycznego wybranych populacji szczupaka oraz zróżnicowania genetycznego materiału zarybieniowego.
Planowane zarybienia
W ramach realizacji powyższych zadań, planuje się wypuszczenie do wód Zatoki Puckiej wewnętrznej ok. 360 tys. szt. narybku letniego o długości ok. 7-8 cm.
